Αφιέρωμα – Φάκελος: το Φως στη Ζωή μας
μέρος 5ο
μετάφραση-επιμέλεια: Βίκυ Χρυσού
Τότε λοιπόν να θεωρήσουμε πως το φως από λάμπες εκκένωσης ατμών υδραργύρου ( φθορισμού ), το οποίο φέρει μέσα του την “υπογραφή” αυτού του βαρέως μετάλλου, ενδείκνυται ειδικά για την ενεργοποίηση του υδραργύρου?
A.W.: Ακριβώς. Ο υδράργυρος στο σώμα βρίσκεται σε υδατοδυαλιτή ή σε λιποδυαλιτή μορφή. Τα άτομα υδραργύρου που βρίσκονται “εγκλωβισμένα” σε περιοχές του λιπώδους ιστού με κακή αιμάτωση και είναι έτσι πλέον “ανενεργά”, μπορούν με την επίδραση του μπλε φωτός των λαμπτήρων φθορισμού να επανενεργοποιηθούν και να συμμετέχουν και πάλι σε χημικές αντιδράσεις. Έτσι γίνονται και πάλι δηλητήρια για τον οργανισμό.
Γνωρίζουμε τώρα πως οι λαμπτήρες φθορισμού με βάση τον υδράργυρο αποτελούν για πολλούς και διάφορους λόγους ζήτημα ανησυχίας. Τι ισχύει για το φως των νέων λαμπτήρων τύπου LED?
A.W.: Το προτέρημα αυτών των διόδων φωτισμού είναι η χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση τους. Γι΄αυτό και θα παίξουν μελλοντικά ένα σημαντικό ρόλο. Το μειονέκτημα τους αντίθετα βρίσκεται στο ηλεκτρονικό τους κύκλωμα. Επειδή, σε αντίθεση με τις λάμπες πυρακτώσεως και τις λάμπες φθορισμού
, μπορούν να αντιδρούν αστραπιαία, ρυθμίζεται η φωτεινότητα τους συνήθως με υπερβολικά γρήγορο ανοιγο-κλείσιμο τους. Από αυτή τη ρύθμιση προκύπτει ένας παλμός ή “τρεμoσβήσιμο”, το οποίο δεν αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας.
Όσο περισσότερο διαρκεί η φάση “σβησίματος”, τόσο πιο χαμηλός γίνεται αισθητός από τα μάτια μας ο φωτισμός τους, ενώ στην πραγματικότητα οι “αστραπές φωτός” που εκπέμπουν είναι πάντοτε το ίδιο φωτεινές. Το μόνο που αλλάζει δηλαδή είναι η συχνότητα και η διάρκεια των διαστημάτων “σβησίματος”. -που δεν αντιλαμβανόμαστε εννοείται λόγω αστραπιαίας ταχύτητας τους… σημ. μτφ.-. Στην τεχνική ορολογία αναφέρεται το φαινόμενο ως Πλάτος διαφοροποίησης παλμού (PWM -Pulsweitenmodulation).
Παρόλο που δεν αντιλαμβανόμαστε αυτό το στροβοσκοπικό τρεμοσβήσιμο (σαν τα ειδικά φώτα σε disco, που κάνουν τις κινήσεις να μοιάζουν αυτές των ρομπότ… σημ. μτφ.), το σώμα μας αντιδρά σε αυτό το ερέθισμα, σε κυτταρικό επίπεδο και στρεσάρεται. Επιπλέον ένα τόσο ισχυρά μοντουλαρισμένο φως προκαλεί πρόσθετη επιβάρυνση μεηλεκτρομαγνητικό νέφος (electrosmog).
Δηλαδή τα μόνιτορ με LED είναι ακόμη πιο βλαβερά από τις οθόνες LCD?
A.W.: Με τις σημερινές τεχνικές ηλεκτρονικού ελέγχου τους, δυστυχώς ναι έτσι είναι, παρόλο που δεν περιλαμβάνουν την “υπογραφή υδραργύρου”, αυτή την έντονη ακμή στα 436 νανόμετρα.
Πως μπορεί να προστατευτεί τότε κανείς από αυτό το μπλε φως?, να το εξαλείψει?
A.W.: Το Lighting Innovations Institute του Πανεπιστημίου John Carroll στο Cleveland του Οχάιο, δημοσίευσε το 2006 μία έκθεση με τον τίτλο The Bright Side of Darkness -η φωτεινή πλευρά του σκότους.Στην έκθεση αυτή αναφέρεται πως τόσο οι τυφλοί άνθρωποι, όσο και άλλα άτομα που συμμετείχαν στις έρευνες και κρατούνταν σε σκοτεινούς χώρους κατά τη διάρκεια της νύχτας για 9 με 10 ώρες, παρήγαγαν την ορμόνη του ύπνου, την μελατονίνη. Στις ανεπτυγμένες χώρες αυτή η διάρκεια είναι σαφώς μικρότερη και μετρά, όπως ήδη αναφέρθηκε περίπου 7 ώρες. Αυτό, όπως υποθέτουν, δεν είναι απλώς μια πιθανή αιτία καρκίνου, αλλά και πολλών προβλημάτων ύπνου.
Επειδή μόνο το μπλε μέρος του φωτός εμποδίζει την παραγωγή της μελατονίνης, το πρόβλημα μπορεί να λυθεί σχετικά απλά, π.χ. με το να φοράμε χρωματιστά γυαλιά-φίλτρα, τα οποία μπλοκάρουν το φως μικρού μήκους κύματος.
Οι επιστήμονες τώρα συστήνουν πριν πέσουμε για ύπνο, να φοράμε επί δύο έως τρεις ώρες ένα τέτοιο ζευγάρι γυαλιά και να αποφεύγουμε επίσης την “επαφή” με μπλε φως κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κατ’ αυτό τον τρόπο επιμηκύνεται με φυσικό τρόπο η διάρκεια παραγωγής της μελετονίνης, παρά την επαφή με τον τεχνητό φωτισμό. Οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα τέτοιο ζευγάρι προστατευτικά γυαλιά και με τη βοήθεια μιας υπνο-θεραπεύτριας το δοκίμασαν σε μία σειρά από ανθρώπους. Τα αποτελέσματα ήταν ορατά, αφού μετά από μόλις τρεις ή τέσσερις μέρες μπορούσαν οι περισσότεροι να κοιμηθούν αισθητά καλύτερα.
Άλλη μία φορά: Το φως από τις λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας & Σια, ξυπνά κοιμισμένους δαίμονες στο σώμα μας -με όλα τα συμπτώματα δηλητηρίασης, που μπορεί να συνδέονται με αυτά, όπως π.χ. τη νόσο Alzheimer?
A.W.: Ακριβώς. Διότι όλοι μας είμαστε περισσότερο ή λιγότερο επιβαρυμένοι με υδράργυρο. Μέσα σε μόλις μιάμιση ώρα περνά το σύνολο του αίματος μας από τον αμφιβληστροειδή, όπου έρχεται σε άμεση επαφή με το αφιλτράριστο αυτό φως που πέφτει στα μάτια μας. Και μόνο αυτό το γεγονός, παρουσιάζει ήδη αρκετές πιθανότητες που μπορούν να προκαλέσουν φωτοχημική αντίδραση του υδραργύρου που βρίσκεται στο αίμα, λόγω της επίδρασης του φωτός λαμπτήρων φθορισμού.
Αυτή η διαδικασία δεν βλάπτει μόνο τοπικά την κυτταρική δομή του αμφιβληστροειδή, που οδηγεί τελικά σε καταρράκτη, αλλά θα πρέπει να υπολογίζουμε με γενικότερες συστημικές επιδράσεις, οι οποίες μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του οργανισμού. Αυτό συμβαίνει επειδή ο δυσκολοδιάλυτος υδράργυρος μεταβάλλεται σε ευδιάλυτο και τα άτομα υδραργύρου μπορούν ξαφνικά να διαπερνούν τα “διαχωριστικά τοιχώματα”, -τις προστατευτικές μεμβράνες. Ανάμεσα σε άλλα όργανα, ο αμφιβληστροειδής και ο εγκέφαλος διαθέτουν τέτοιες προστατευτικές δομές για το φιλτράρισμα της εντός τους κυκλοφορίας αίματος. Εάν διαπεραστούν αυτά τα τοιχώματα από τον υδράργυρο, συγκεντρώνονται για παράδειγμα στον εγκέφαλο προκαλώντας νευρολογικές διαταραχές.
Ποιός είναι κατά την άποψη σας ο υγιέστερος τεχνητός φωτισμός?
A.W.: Σε κάθε περίπτωση όχι το φως μιας διαδικασίας εκκενώσεων όπως αυτής των λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά το φυσικό φως που εκπέμπει μία ίνα λαμπτήρων τύπου πυρακτώσεως. Για το λόγο αυτό συστήνω τις λάμπες αλογόνου, οι οποίες εν τω μεταξύ είναι αποτελεσματικές στην εξοικονόμηση κατανάλωσης ενέργειας.
Δεν προκαλούν οι διαδικασίες ηλεκτρονικού ελέγχου των μηχανισμών των λαμπτήρων αλογόνου πολύ ηλεκτρομαγνητικό νέφος (electrosmog)?
A.W.: Αυτό ισχύει για τα συστήματα με χαμηλά βολτ, τα οποία συνήθως πωλούνται. Αυτά ανήκουν στην χειρότερη περίπτωση που μπορεί κανείς να θέσει τον εαυτό του σχετικά με το ηλεκτρομαγνητικό νέφος. Στο σημείο αυτό η βιομηχανία φωτιστικών έχασε μία τεράστια ευκαιρία. Με μικρή επιπλέον τεχνική διόρθωση του κυκλώματος, θα μπορούσε να είχε επιτύχει ένα μέσο φωτισμού συνεχόμενου ρεύματος χωρίς καθόλου παλμό.
Εάν τροφοδοτεί κανείς τις ενεργειακά οικονομικές λάμπες αλογόνου με λίγα βολτ, με γειωμένο δίκτυο συνεχόμενου ηλεκτρικού ρεύματος, τότε λαμβάνει το πιο υγιεινό φως πυρακτώσεως που υπάρχει. Πολύ βασικό: Τα κυκλώματα τους θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε γειωμένα, διαθέτουν δηλαδή βύσμα τριών πόλων. Το βύσμα δύο πόλων προκαλεί ηλεκτρομαγνητικό νέφος.
Πολλές λάμπες γραφείου αλογόνου, διαθέτουν ένα εξωτερικό τροφοδοτικό, το οποίο μπορεί κανείς εύκολα να ανταλλάξει με ένα βύσμα συνεχόμενου ρεύματος, το οποίο πωλούν καταστήματα ηλεκτρονικών υλικών. επίσης προτείνω λαμπτήρες pin socket. H Osram έχει αναπτύξει μία τεχνολογία επαν-εξοικονόμισης υπέρυθρης ακτινοβολίας – θερμότητας -, την λεγόμενη IRC technology,
η οποία υπόσχεται ακόμη περισσότερο φως με ταυτόχρονη εξοικονόμηση στην κατανάλωση ρεύματος στην κατηγορία φωτιστικών αλογόνου χαμηλών βολτ. Επιπλέον τέτοιοι λαμπτήρες έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (έως και 5.000 ώρες ή 2.000 ώρες στις λάμπες υψηλών βόλτ).
Επαναλαμβάνω: Μία λάμπα αλογόνου χαμηλών βόλτ με τεχνολογία IRC που λειτουργεί με συνεχόμενο ηλεκτρικό ρεύμα (όχι εναλλασσόμενο) παράγει ένα φως, το οποίο δεν ενέχει καμία απολύτως ανησυχία για την υγεία και είναι απαλλαγμένο από το ηλεκτρομαγνητικό νέφος. Επιπλέον σε σχέση με την κλασική λάμπα πυρακτώσεως, καταναλώνει μόνο ένα απειροελάχιστο ποσοστό ρεύματος.
Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν άνετα να αντικατασταθούν σήμερα κιόλας οι προβληματικές -από οικολογική άποψη και άποψη υγείας- λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας χωρίς να είναι απαραίτητο να παραιτηθούμε από το κριτήριο εξοικονόμησης ενέργειας. Για ποιο λόγο τότε η επίσημη πλευρά επιμένει να ερευνά στον τομέα των λαμπτήρων φθορισμού?
A.W.: Κάθε χώρα είναι υποχρεωμένη να περιορίσει κατά συγκεκριμένο ποσοστό την κατανάλωση ρεύματος για φωτισμό. Έτσι αποφασίστηκε σε επίπεδο ΕΕ. Ρεύμα που προορίζεται για φωτισμό μπορεί να εξοικονομήσει κανείς σε τρεις τομείς: στα γραφεία και τις βιομηχανίες, στο φωτισμό των δρόμων και στα νοικοκυριά.
80% των σωμάτων φωτισμού των δρόμων στη Γερμανία χρίζουν εξυγίανσης και καταναλώνουν υπερβολικά πολύ ηλεκτρική ενέργεια. Εκεί θα υπήρχε σαφώς και η μεγαλύτερη περιοχή εξοικονόμησης. Απλά και μόνο με την τοποθέτηση ενός ανακλαστήρα θα μπορούσε για παράδειγμα να πενταπλασιαστεί η απόδοση τους.
Όμως τα δημόσια ταμεία δεν έχουν χρήματα για την ανακαίνιση των σωμάτων φωτισμού των οδών και των δημοσίων χώρων. Γι’ αυτό και μετακυλίθηκε η μερίδα του λέοντος στη συμφωνημένη εξοικονόμηση ενέργειας, στα απλά νοικοκυριά. Έτσι προχώρησαν φυσικά και στον υπολογισμό στατιστικών που ήρθαν να αποδείξουν τη δήθεν τεράστια οικονομία ενέργειας που προκύπτει από τη χρήση λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας. Και προ πάντων την αλλαγή αυτή θα πρέπει ο κάθε πολίτης να την πληρώσει αποκλειστικά από τη δική του τσέπη. Πιστεύω πως αυτός είναι ένας από τους λόγους που η πολιτική ασκεί τόσο έντονη πίεση στο λαό.
Και υποστηρίζεται μαζικά από τη βιομηχανία φωτιστικών μέσων.
A.W.: Οι τρεις μεγαλύτερες εταιρίες στο χώρο: Osram, Philips και General Electric, αγόρασαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 διάφορες κινέζικες εταιρίες και μετέφεραν όλο το δυναμικό κατασκευής των λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας στην Ασία. Τα εργοστάσια αυτά που χτίστηκαν στην Κίνα ακόμη δεν έχουν κάνει απόσβεση, επειδή τα ποσά πωλήσεων παραμένουν πολύ πιο χαμηλά από τις προσδοκώμενες. Παρά την εντατική διαφήμιση, στην Ευρώπη λειτουργούν μόλις 500 εκατομμύρια λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας -σε σύγκριση με 3,7 δισεκατομμύρια λάμπες πυρακτώσεως.
Εκτός αυτού οι κατασκευαστές κερδίζουν σαφώς περισσότερο από τις ΛΕΕ παρά από τις λάμπες πυρακτώσεως. Φαίνεται ήδη και μόνο από την τιμή πώλησης.
Ποιος καθορίζει λοιπόν τις διεθνείς νόρμες που αφορούν την αξιολόγηση του φωτός?
A.W.: Μία σειρά από διεθνείς και εθνικές επιτροπές, μεταξύ άλλων και το ο εδρεύων στη Γερμανία σύνδεσμος ICNIR (Διεθνής επιτροπή για την προστασία από την μη-ιονίζουσα ακτινοβολία). αυτή η τελευταία, σε συνεργασία με άλλες οργανώσεις, δίνει παραδείγματος χάριν κριτήρια ασφαλείας σχετικά με τη χρήση ασυρμάτων, μικροκυματικής ακτινοβολίας και φωτός, στα οποία προσανατολίζονται οι περισσότερες κρατικές υπηρεσίες.
Θεωρώ όμως πως οι περισσότερες από αυτές τις επιτροπές με τη συντηριτική τους γραμμή εκτίμησης των κινδύνων, που βασίζονται σε δεδομένα του παρελθόντος, προστατεύουν περισσότερο τα εμπορικά ενδιαφέροντα της βιομηχανίας παρά την υγεία των πολιτών.
Ίσως με πίεση από τους δρόμους -από τους πολίτες- να έρθει η απαραίτητη κίνηση στους μύλους των υπηρεσιών και της πολιτικής. Εξάλλου η κατευθυντήρια γραμμή για τον Οικολογικό σχεδιασμό (Okodesign Richtlinie) που τέθηκε σε ισχύ το 2005, λέει πως κατά την εφορμογή της ΔΕΝ επιτρέπεται να κινδυνέψει ούτε το περιβάλλον ούτε η Υγεία. (!)
Ο λαός θα πρέπει να προστατευτεί μόνος του. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε?
A.W.: Ας μην τρομάζουμε από την επερχόμενη απαγόρευση των λαμπτήρων πυρακτώσεως και ας μην τη δεχόμαστε ως δεδομένη κατάσταση. Γιατί να μην φροντίσουμε π.χ. να αγοράσουμε μεγάλο απόθεμα λαμπτήρων πυρακτώσεως?
Το πιο ξεκάθαρο σύνθημα όμως που μπορούμε να στείλουμε είναι:
ΑΡΝΗΘΕΙΤΕ την ΑΓΟΡΑ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΙΣΗΣ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ! – πάση θυσία!!!
Κύριε Wunsh ευχαριστούμε πολύ για την αφυπνιστική συζήτηση.
