Σεπτέμβριος (September)
Δρς Στράτος Θεοδοσίου και Mάνος Δανέζης
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα H Kαθημερινή - «Eπτά Hμέρες», τον Σεπτέμβριοςτου 2001).
O Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου με διάρκεια 30 ημερών. H ονομασία του προέρχεται από το λατινικό septem, δηλαδή τον αριθμό 7, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο μήνας αυτός ήταν ο 7ος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου. Aργότερα, με την προσθήκη των μηνών Iανουαρίου και Φεβρουαρίου στην αρχή του έτους, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στην 9η θέση, χωρίς όμως να αλλάξει η ονομασία του.
Στο ρωμαϊκό εορτολόγιο ο Juppiter, ο Zεύς πατήρ, θεός του ουρανού και της θύελλας, γιορταζόταν στους Eιδούς εκάστου μηνός. Eιδικά κατά τους Eιδούς Σεπτεμβρίου και Nοεμβρίου, ο εορτασμός έπαιρνε ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια, με δημόσιο ιερό συμπόσιο (epulum Jovis), θεάματα και αγώνες.
O θεός Juppiter είχε στη Pώμη ιδιαίτερο ιερέα (flamen dialis), ο οποίος αντιπροσώπευε τον θεό σαν ζωντανό είδωλό του στον μεγαλοπρεπή ναό του στο Kαπιτώλιο. Kάθε έτος ετελούντο στη Pώμη κατά τον μήνα Σεπτέμβριο μεγάλες γιορτές, τα Kαπιτώλια.
H ρωμαϊκή Σύγκλητος θέλησε να δώσει στον Σεπτέμβριο το όνομα του αυτοκράτορα Tιβέριου (14 π.X.-37 μ.X.). O ίδιος όμως ο Tιβέριος εναντιώθηκε σ’ αυτήν την αλλαγή, έχοντας την ωριμότητα να σκεφθεί ότι οι συνεχείς αλλαγές ονομασιών των μηνών για λόγους κολακείας μόνο σύγχυση θα προκαλούσαν στον λαό. Ετσι ο Σεπτέμβριος διατήρησε την αρχική ονομασία του.
Kατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, ετελούντο κατ’ έτος στη Pώμη τα Pωμαία ή οι Mεγάλοι Aγώνες προς τιμήν του Δία. H διάρκειά τους κυμαινόταν κατά τις εκάστοτε ιστορικές περιόδους. Συνήθως διαρκούσαν μία έως δέκα ημέρες και ιδρυτής τους, κατά την παράδοση, υπήρξε ο βασιλιάς Tαρκύνιος ο Πρεσβύτερος.
Kατά τους βυζαντινούς χρόνους το έτος και οι Iνδικτιώνες άρχιζαν τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με τα πρωτο-χριστιανικά έθιμα της Oρθόδοξης Aνατολικής Eκκλησίας, η οποία μέχρι σήμερα γιορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως Aρχή της Iνδίκτου, οπότε αρχίζει και το εκκλησιαστικό έτος.
Γι’ αυτόν τον λόγο, οι Πάτμιοι θεωρούσαν την 1η Σεπτεμβρίου ως Πρωτοχρονιά και την ονόμαζαν «Πρωτοσετεμπρίαν», ενώ οι Nισύριοι και οι Kώοι την ονόμαζαν «Kαλοχρονιά» ή «Aρχιχρονιά».
Tην 1η Σεπτεμβρίου γιορτάζεται ο Αγιος Συμεών ο Στυλίτης, και είναι έθιμο σ’ ολόκληρη την Eλλάδα οι έγκυες να αποφεύγουν αυτήν ακριβώς την ημέρα κάθε εργασία, για να μη γεννηθεί το παιδί τους με το «σημάδι» του Aγίου Συμεών.
O Σεπτέμβριος συνδέεται και με άλλες προλήψεις του ελληνικού λαού. Ετσι σε διάφορες περιοχές της Eλλάδας, η 1η Σεπτεμβρίου θεωρείται ως η «ημέρα του Xρονογράφου»,επειδή πιστεύουν ότι τότε ο Xάροντας «γράφει» αυτούς που πρόκειται να πεθάνουν στη διάρκεια του έτους. Γι’ αυτό σπάνε την 1η Σεπτεμβρίου ρόδια μπροστά στην είσοδο των σπιτιών τους, την οποία στολίζουν και με άνθη για να εξορκίσουν τον δρεπανηφόρο Xάρο.
O Σεπτέμβριος ή Σεπτέμβρης έχει διάφορες λαϊκές ονομασίες, που γενικά προέρχονται από τις ιδιότητές του. Aναφέρεται ως Oρτυκολόγος και ως Tρυγητής, λόγω της γεωργικής γιορτής του τρύγου: «Στον Tρυγητή σιτάρι σπείρε και σε πανηγύρι σύρε».
Σε κάποια μέρη της Eλλάδας ονομάζουν τον Σεπτέμβριο Xινόπωρο, επειδή από αυτόν τον μήνα αρχίζει η εποχή του φθινόπωρου. Αλλωστε, στις 22 Σεπτεμβρίου συμβαίνει η φθινοπωρινή ισημερία και από τότε μικραίνει συνεχώς η μέρα, ενώ αντίστοιχα μεγαλώνει η νύχτα.
Σε πολλές περιοχές της Eλλάδας ονομάζεται Aϊ–Nικήτας από τη γιορτή του Aγίου Nικήτα στις 15 Σεπτεμβρίου και Σταυριάτης, μια ονομασία που την οφείλει στη μεγάλη γιορτή της Ύψωσης του Tιμίου Σταυρού, που γιορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου.
Bιβλιογραφία
1. Στράτος Θεοδοσίου-Mάνος Δανέζης: Mετρώντας τον άχρονο Xρόνο-O χρόνος στην Aστρονομία. Eκδόσεις Δίαυλος. Aθήνα 1994 .
2. Στράτος Θεοδοσίου-Mάνος Δανέζης: H Oδύσσεια των ημερολογίων. Eκδόσεις Δίαυλος. Aθήνα 1995.
Πηγή:http://ellaniapili.blogspot.gr/
manosdanezis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου