Η αναπαλαίωση, η ανακαίνιση και η αναστήλωση αναδεικνύουν την ταυτότητα της πόλης
Ο άνθρωπος για να αναγνωρίσει τον εαυτό του σαν αναπόσπαστο μέρος της πόλης και να ενταχθεί σ'αυτή χρειάζεται μία συναισθηματική σχέση, που να αναδεικνύει την ταυτότητα της πόλης μέσα από την ιστορική της συνέχεια. Αυτή η ταυτότητα αναδεικνύεται μέσα από την ανακαίνιση,την αναπαλαίωση και την αναστήλωση των κτιρίων, γιατί με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ένα περιβάλλον οικείο και λειτουργικό για τους πολίτες.
Ένας ιστορικός περίπατος στον «κόσμο» των νεοκλασικών του Πειραιά που στέκεται με ιδιαίτερο σεβασμό στη μνήμη. Μνήμη αξιών, δείγμα αρχοντιάς, παρουσία ομορφιάς και καλαισθησίας, με ένα ρυθμό κοντά στα ανθρώπινα μέτρα. Μια συναρπαστική διαδρομή στα νεοκλασικά του χθες για ένα διάλογο με όσα έχουν αναπαλαιωθεί μέχρι σήμερα, που ζωντανεύει μέσα από τις αφηγήσεις των Πειραιωτών, ξετυλίγει πτυχές πολιτισμού και ανασύρει αναμνήσεις.
Οι εικόνες των νεοκλασικών κτιρίων αναδύουν την αύρα ενός ιδιαίτερου ψυχισμού, που δεν είναι παρά η συναισθηματική προσέγγιση για την ποίηση που εκπέμπουν, για τη δυνατότητα που δίνουν σε μας να αφουγκραζόμαστε την ιστορία τους και να ανακαλούμε στη μνήμη τη διαλεκτική σχέση που έχουν μέσω των χρήσεων τους με τις λειτουργίες της πόλης. Ο κύριος λόγος που διατηρούνται τα παλαιά κτίρια είναι η διατήρηση της συλλογικής μνήμης της κοινωνίας. Κάθε παράδειγμα του παρελθόντος εικονοποιεί την ιστορία.
Οι χρήσεις των κτιρίων μετά την ανακαίνιση, την αναπαλαίωση ή την αναστήλωση
Εικ. 1 Εικ. 2
Εικ.1, Νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Σμολένσκι, στο Νέο Φάληρο, πριν την ανακαίνιση του.
2η Το ίδιο κτίριο κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης του
Εικ. 3 Εικ. 4
Εικ. 3 Το ίδιο κτίριο μετά την ολοκλήρωση της ανακαίνισης του
Εικ.4 Το ίδιο κτίριο σήμερα (2014) ως ιδιωτική κατοικία
Εικ. 5 Εικ. 6
Εικ.5, Εικ.6 Το Τηλεγραφείο ή Τηλεφωνείο ή Παλιό Ταχυδρομείο πριν και μετά την αναστήλωση του. Άρχισε να κτίζεται το 1899 και να λειτουργεί από την 1η Σεπτεμβρίου 1901. Μια καλά οργανωμένη ταχυδρομική υπηρεσία θα συνέβαλε στην αύξηση των εμπορικών συναλλαγών, στη βελτίωση της οικονομικής ζωής του Πειραιά, αλλά και της κοινωνικής ευημερίας των πολιτών του.
Αναστήλωση κτιρίου είναι το σύνολο των τεχνικών και επιστημονικών εργασιών, οι οποίες εγγυώνται τη συνέχεια ενός ιστορικού κτιρίου και εντάσσεται στο πλαίσιο της προστασίας και της ανάδειξης του. Η αρχιτεκτονική αντιμετώπιση ενός κτιρίου, που πρόκειται να αναστηλωθεί, είναι η επαναφορά στην αρχική μορφή τόσο της όψης, όσο και του εσωτερικού του.
Μετά την αποκατάσταση της αρχικής μορφής το Παλαιό Ταχυδρομείο στεγάζει στους χώρους του τη Δημοτική Πινακοθήκη με σημαντικές συλλογές, με έργα Βολανάκη κ.ά. και φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής, παρουσιάσεις βιβλίων, σεμινάρια, ημερίδες, και άλλες πολιτισμικές εκδηλώσεις.
Εικ.7,Εικ.8, Το Παλαιό Ταχυδρομείο μετά την αναστήλωση του ως Δημοτική Πινακοθήκη
Εικ. 9, Εικ. 10, Εικ. 11, Στους χώρους της Δημοτικής Πινακοθήκης φιλοξενούνται εκθέσεις ζωγραφικής
Εικ. 12 Εικ. 13
Εικ.12 Κτίριο στη Φαληρέως 5 πριν την ανακαίνιση του (1996)
Εικ. 13, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του (2004)
Εικ.14 Εικ.15
Εικ. 14, Νεοκλασικό κτίριο επί των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου και Κανθάρου, πριν την ανακαίνιση του
Εικ.15 Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του για ένα διάστημα (2006-- 2010) λειτουργούσε ως Δημαρχείο. Μετά δε το 2010 χρησιμοποιείται ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Εικ. 16 Εικ. 17
Εικ.16 Νεοκλασικό κτίριο, επί των οδών Μπουμπουλίνας και Κουντουριώτου πριν την αποκατάσταση του στην αρχική του μορφή.
Εικ.17,Το ίδιο νεοκλασικό κτίριο μετά την αποκατάσταση του στην αρχική μορφή. Νυν είναι Παιδικός Σταθμός του Δήμου Πειραιά
Εικ 18 Εικ.19
Εικ. 18, Εικ.19, H νεοκλασική οικία του Ά. Μεταξά, έργο του Ερνέστο Τσίλλερ, άρχισε να κτίζεται το 1897 σύμφωνα με μια μεταλλική επιγραφή, που υπήρχε μέχρι την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα στην πόρτα της εισόδου, από την πλευρά της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη.
Στο σπίτι αυτό έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο Τσαρούχης. Εκεί κατοικεί η Δέσποινα Μεταξά, αδερφή της μητέρας του. Από το 1920 έως το 1925 στην οικία αυτή φιλοξενείται ο μικρός τότε Γιάννης Τσαρούχης μαζί με τον αδερφό του. Οι ζωγραφικές διακοσμήσεις στα ταβάνια και στους τοίχους του σπιτιού αυτού θα επηρεάσουν την ποιητικότητα του και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης. Οι οροφογραφίες αυτές ήταν από τις πρώτες ζωγραφικές εντυπώσεις του. Άρχισε να ενδιαφέρεται για τη ζωγραφική σε ηλικία επτά ετών. Από το 1920 -- 1925 άρχισε να ζωγραφίζει ακουαρέλες.
Εικ. 20
Εικ.20, Ο ζωγραφικός διάκοσμος στα ταβάνια και στους τοίχους της οικίας Μεταξά ενέπνευσε τον μικρό τότε Γ. Τσαρούχη
Εικ. 21
Εικ.21, Ο ζωγραφικός διάκοσμος του συγγενικού σπιτιού, στο οποίο φιλοξενείται ο μικρός τότε Γ. Τσαρούχης ήταν από τις πρώτες ζωγραφικές εντυπώσεις του
Όταν το 1926 η οικογένεια του εγκατέλειψε τον Πειραιά και πήγε να εγκατασταθεί στην Αθήνα, ο Πειραιάς τον ακολουθεί ως αδιάλειπτη και διηνεκής ανάμνηση. ( Πηγή : η εφημερίδα "Καθημερινή", Κυριακή, 5 Δεκεμβρίου, 1993) Ο ίδιος γράφει" Γεννήθηκα στο τελευταίο πάτωμα ενός σπιτιού τρίπατου στην οδό Λουκά Ράλλη και Βασιλέως Γεωργίου, στον Πειραιά, (1910). Η πρώτη εντύπωση που έχω από ζωγραφική παρατήρηση είναι η εξής: η ομοιότητα των σχημάτων και ότι μια τοιχογραφία στην εκκλησία, που παριστάνει τον Άγιο Παντελεήμονα, είναι η ίδια με το εικονισματάκι, που κρέμεται στα σίδερα του κρεβατιού μου. Αυτή δε η διαπίστωση μου φέρνει χαρά και ταραχή. Γεννήθηκα στον Πειραιά σε νεοκλασικό σπίτι. Μεγάλωσα σε δύο άλλα σπίτια, επίσης νεοκλασικά, στον Πειραιά. Δύο υπέροχα σπίτια. Μετά πήγαμε στην Αθήνα, σ' ένα σπίτι, πάλι νεοκλασικό και μετά σ' ένα άλλο του Τσίλλερ. Για μένα σπίτι είναι μόνο το νεοκλασικό. Δεν μπορώ να πω, πως μου άρεσαν απολύτως αυτά... τα σπίτια. Δεν θα ήμουν ακριβής, αν έλεγα κάτι τέτοιο. Με γοήτευαν και κάτι συγχρόνως με απωθούσε. Όταν αργότερα άρχισαν να τα γκρεμίζουν ένα ένα, τότε αισθάνθηκα, ότι ξηλώνουν τη ζωή μου. Ήταν κάτι παραπάνω από αισθητική διαμαρτυρία. Όλα αυτά τα σπίτια ήταν ένας άλλος Πειραιάς μυθικός. Τα κλασικίζοντα σπίτια των πινάκων και των σχεδίων ενώνονται με την δική μου ασήμαντη και σημαντική ζωή στον Πειραιά. Πριν καταλάβω την αξία τους, μου μίλησαν διαφορετικά". (Πηγή: "A propos des maisons neo-classiques I", Du bon usage de la confession, editions Kastaniotis 1986)
Στην αρχή του 2000, όταν αγόρασε το ερειπωμένο τότε κτίριο του Ά. Μεταξά η εταιρεία Glou, το αναστήλωσε. Η αναστήλ
ωση βασίσθηκε στο σεβασμό της αρχικής του υπόστασης και ανέδειξε τα αυθεντικά στοιχεία της αρχικής αρχιτεκτονικής του σύνθεσης. Στεγάζει δε μέχρι τον Απρίλιο του 2015 επώνυμη αλυσίδα ενδυμάτων και λειτουργεί ως καφετέρια στον υπαίθριο χώρο, η διαμόρφωση του οποίου αποτελούσε ένα από τα γνωρίσματα που χαρακτήριζαν το αστικό αυτό μέγαρο. Από τον Μάϊο όμως του 2015 το κτίριο αυτό είναι κλειστό. Οι λόγοι όμως δεν είναι γνωστοί...
Τον ζωγραφικό δε διάκοσμο των παραπάνω εικόνων 20 και 21 τον φωτογράφησα τον Μάρτιο του 2015, κατά την επίσκεψη μου σε αυτό ως ασχολούμενη με την έρευνα.
Εικ.22 Εικ. 23
Εικ.22, Εικ.23, Νεοκλασικό κτίριο, επί των οδών Πραξιτέλους και Μπουμπουλίνας, πριν και μετά την αναστήλωση του. Στην περίοδο της δικτατορίας στέγασε τον πρώτο πολιτιστικό πυρήνα του Πειραιά με τον τίτλο Στοά. Η Στοά περιελάμβανε βιβλιοπωλείο και χώρο διαλέξεων. Ο σεισμός του 1981 προκάλεσε πολλές ρωγμές στο κτίριο και την πτώση ενός αγάλματος, (εικ. 22). Μετά την αναστήλωση του το κτίριο λειτουργεί ως "Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη" (εικ. 23). Στεγάζει δε το κοινωφελές πολιτιστικό " Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη", το οποίο προκηρύσσει λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και φιλοξενεί δεκάδες εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές Δημοτικών, Γυμνασίων και Λυκείων.
Εικ.24 Εικ. 25
Εικ.24, Εικ.25 Το Δημοτικό Θέατρο μετά την αναπαλαίωση "με κοινοτικούς πόρους υπό την εποπτεία της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεοτέρων και Συγχρόνων μνημείων του ΥΠ.ΠΟ". Πηγή : Ελένη Φεσσά Εμμανουήλ : "Η αρχιτεκτονική αξία του Δημοτικού θεάτρου". (Οι ανωτέρω δύο φωτογραφίες δεν έχουν ληφθεί από την προαναφερόμενη πηγή, αλλά από την Ιωάννα Τσεβά, την συγγράφουσα την ιστοσελίδα και διαχειριζόμενη αυτήν)
Η εργασία αποκαταστάσεως κτιρίου στην αρχική ή παλαιότερη του μορφή είναι αναπαλαίωση. Αναπαλαιωση δηλαδή είναι η επαναφορά οικοδομήματος, που έχει υποστεί φθορές, στην αρχική του μορφή. (Πηγή " Σχολή τεχνολογικών εφαρμογών", Βλάχου Αλεξάνδρα.)
Εικ. 26
Εικ. 26, Το Δημοτικό θέατρο φιλοξένησε δραστηριότητες όπως διαλέξεις, συναυλίες Μεγάλων Συνθετών, οπερέτες, κωμωδίες του Αριστοφάνη, κλασικά έργα Μεγάλων Δημιουργών, που σαν ψηφίδες συνθέτουν τον κοινωνικό και πολιτιστικό ιστό της πόλης και ξετυλίγουν την ιστορία της. Παρουσίασε εικαστικές εκθέσεις με πίνακες,γλυπτά, φωτογραφίες κ.ά.
Με στόχο δε την καλλιέργεια της θεατρικής παιδείας παρουσιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές. Προσέτι θα παρουσιάσει (Δεκ. 2015) και έργα καλλιτεχνών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ιστορικά ονόματα της ελληνικής τέχνης, όπως του Γιάννη Τσαρούχη κ.ά.
Εικ. 27, Εικ. 28, Στην είσοδο του Δημοτικού Θεάτρου κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού με τη νεοκλασική γραμμή και τις περίτεχνες οροφογραφίες.
Εικ. 29, H λύρα αναπόσπαστο κομμάτι της μουσικής παράδοσης και πύλη για την είσοδο των θεατρόφιλων στον θαυμαστό κόσμο του πολιτισμού
Εικ.30, Θεωρεία του Δημοτικού θεάτρου, σημείο αναφοράς της πολιτισμικής ζωής της πόλης του Πειραιά
Εικ. 31, Το Δημοτικό Θέατρο μετά την αναπαλαίωση του αναδεικνύει καλύτερα τον πολιτιστικό του ρόλο
Εικ.32 Εικ. 33
Εικ.32, Έγχρωμος πίνακας του Βασιλείου Χατζή, ζωγράφου και θαλασσογράφου, μαθητή του Λύτρα. Στον πίνακα εικονίζεται η Τερψιθέα, στο τμήμα της τότε λεωφόρου Σωκράτους, μετέπειτα Βασιλέως Κωνσταντίνου και σήμερα Ηρώων Πολυτεχνείου. O πίνακας έχει ληφθεί από το πρωτότυπο, το οποίο ανήκει στη συλλογή του Ευριπίδη Κουτλίδη. Διακρίνουμε 3 νεοκλασικά κτίρια, από τα οποία το μεσαίο είχε ανακαινισθεί στη δεκαετία του 1980, ενώ τα δύο άλλα κτίρια εκατέρωθεν έχουν ήδη κατεδαφισθεί.
Εικ. 33, Το μεσαίο αυτό κτίριο δεν κατοικείται πλέον, γιατί είχε υποστεί φθορές από τον σεισμό του 1999.
Εικ. 34 Εικ. 35
Εικ. 34, Εικ. 35, Νεοκλασικό κτίριο πριν και μετά την εκ βάθρων ανακαίνιση του. Η γνωστή οικία Στρίγγου, που σήμερα ανήκει στο "Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη".
Η προσφορά του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη" στον πολιτισμό είναι σημαντική
Εικ. 36
Εικ.36, Στο "Ίδρυμα της Αικατερίνης Λασκαρίδη" θα στεγασθεί η μεγάλη ιστορική βιβλιοθήκη, προσβάσιμη στο Κοινό. Από δε τις αρχές του 2015 θα εμπλουτισθεί και με σπάνια βιβλία, πρώτες εκδόσεις και ειδικές θεματικές συλλογές επωνύμων, που θα είναι στη διάθεση της ακαδημαϊκής κοινότητας και όλων των σπουδαστών, επιστημόνων, ερευνητών κ.λ.π.(Πηγή η ηλεκτρονική έκδοση του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη")
Εικ 37 Εικ. 38
Εικ. 37, Κτίριο του Μεσοπολέμου επί της Βασιλέως Παύλου, στην Καστέλα, πριν την ανακαίνιση
Εικ.38, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του
Εικ. 39 Εικ. 40
Εικ.39 Κτίριο Μεσοπολέμου επί της Σχιστής πριν την ανακαίνιση
Εικ.40, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση, όπου φαίνεται να επικρατούν οι σύγχρονες προς την εποχή (2014) τάσεις της αρχιτεκτονικής.
Εικ. 41
Εικ.41, Ζωγραφική απεικόνιση του ανωτέρω νεοκλασικού κτιρίου
Εικ. 42 Εικ. 43
Εικ. 42, Νεοκλασικό κτίριο επί της Καλλιγά πριν την ανακαίνιση του
Εικ. 43, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνισή του, τον Απρίλιο του 2016
Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες που αφορούν τα νεοκλασικά κτίρια του Πειραιά και της Ερμούπολης (και τις οροφογραφίες), ανήκουν στον Κώστα Κορωναίο, διέπονται δε από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από το προσωπικό του αρχείο. Απαγορεύεται ρητά χρήση, προβολή ή και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ο άνθρωπος για να αναγνωρίσει τον εαυτό του σαν αναπόσπαστο μέρος της πόλης και να ενταχθεί σ'αυτή χρειάζεται μία συναισθηματική σχέση, που να αναδεικνύει την ταυτότητα της πόλης μέσα από την ιστορική της συνέχεια. Αυτή η ταυτότητα αναδεικνύεται μέσα από την ανακαίνιση,την αναπαλαίωση και την αναστήλωση των κτιρίων, γιατί με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ένα περιβάλλον οικείο και λειτουργικό για τους πολίτες.
Ένας ιστορικός περίπατος στον «κόσμο» των νεοκλασικών του Πειραιά που στέκεται με ιδιαίτερο σεβασμό στη μνήμη. Μνήμη αξιών, δείγμα αρχοντιάς, παρουσία ομορφιάς και καλαισθησίας, με ένα ρυθμό κοντά στα ανθρώπινα μέτρα. Μια συναρπαστική διαδρομή στα νεοκλασικά του χθες για ένα διάλογο με όσα έχουν αναπαλαιωθεί μέχρι σήμερα, που ζωντανεύει μέσα από τις αφηγήσεις των Πειραιωτών, ξετυλίγει πτυχές πολιτισμού και ανασύρει αναμνήσεις.
Οι εικόνες των νεοκλασικών κτιρίων αναδύουν την αύρα ενός ιδιαίτερου ψυχισμού, που δεν είναι παρά η συναισθηματική προσέγγιση για την ποίηση που εκπέμπουν, για τη δυνατότητα που δίνουν σε μας να αφουγκραζόμαστε την ιστορία τους και να ανακαλούμε στη μνήμη τη διαλεκτική σχέση που έχουν μέσω των χρήσεων τους με τις λειτουργίες της πόλης. Ο κύριος λόγος που διατηρούνται τα παλαιά κτίρια είναι η διατήρηση της συλλογικής μνήμης της κοινωνίας. Κάθε παράδειγμα του παρελθόντος εικονοποιεί την ιστορία.
Οι χρήσεις των κτιρίων μετά την ανακαίνιση, την αναπαλαίωση ή την αναστήλωση
Εικ. 1 Εικ. 2
Εικ.1, Νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Σμολένσκι, στο Νέο Φάληρο, πριν την ανακαίνιση του.
2η Το ίδιο κτίριο κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης του
Εικ. 3 Εικ. 4
Εικ. 3 Το ίδιο κτίριο μετά την ολοκλήρωση της ανακαίνισης του
Εικ.4 Το ίδιο κτίριο σήμερα (2014) ως ιδιωτική κατοικία
Εικ. 5 Εικ. 6
Εικ.5, Εικ.6 Το Τηλεγραφείο ή Τηλεφωνείο ή Παλιό Ταχυδρομείο πριν και μετά την αναστήλωση του. Άρχισε να κτίζεται το 1899 και να λειτουργεί από την 1η Σεπτεμβρίου 1901. Μια καλά οργανωμένη ταχυδρομική υπηρεσία θα συνέβαλε στην αύξηση των εμπορικών συναλλαγών, στη βελτίωση της οικονομικής ζωής του Πειραιά, αλλά και της κοινωνικής ευημερίας των πολιτών του.
Αναστήλωση κτιρίου είναι το σύνολο των τεχνικών και επιστημονικών εργασιών, οι οποίες εγγυώνται τη συνέχεια ενός ιστορικού κτιρίου και εντάσσεται στο πλαίσιο της προστασίας και της ανάδειξης του. Η αρχιτεκτονική αντιμετώπιση ενός κτιρίου, που πρόκειται να αναστηλωθεί, είναι η επαναφορά στην αρχική μορφή τόσο της όψης, όσο και του εσωτερικού του.
Μετά την αποκατάσταση της αρχικής μορφής το Παλαιό Ταχυδρομείο στεγάζει στους χώρους του τη Δημοτική Πινακοθήκη με σημαντικές συλλογές, με έργα Βολανάκη κ.ά. και φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής, παρουσιάσεις βιβλίων, σεμινάρια, ημερίδες, και άλλες πολιτισμικές εκδηλώσεις.
Εικ.7,Εικ.8, Το Παλαιό Ταχυδρομείο μετά την αναστήλωση του ως Δημοτική Πινακοθήκη
Εικ. 9, Εικ. 10, Εικ. 11, Στους χώρους της Δημοτικής Πινακοθήκης φιλοξενούνται εκθέσεις ζωγραφικής
Εικ. 12 Εικ. 13
Εικ.12 Κτίριο στη Φαληρέως 5 πριν την ανακαίνιση του (1996)
Εικ. 13, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του (2004)
Εικ.14 Εικ.15
Εικ. 14, Νεοκλασικό κτίριο επί των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου και Κανθάρου, πριν την ανακαίνιση του
Εικ.15 Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του για ένα διάστημα (2006-- 2010) λειτουργούσε ως Δημαρχείο. Μετά δε το 2010 χρησιμοποιείται ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Εικ. 16 Εικ. 17
Εικ.16 Νεοκλασικό κτίριο, επί των οδών Μπουμπουλίνας και Κουντουριώτου πριν την αποκατάσταση του στην αρχική του μορφή.
Εικ.17,Το ίδιο νεοκλασικό κτίριο μετά την αποκατάσταση του στην αρχική μορφή. Νυν είναι Παιδικός Σταθμός του Δήμου Πειραιά
Εικ 18 Εικ.19
Εικ. 18, Εικ.19, H νεοκλασική οικία του Ά. Μεταξά, έργο του Ερνέστο Τσίλλερ, άρχισε να κτίζεται το 1897 σύμφωνα με μια μεταλλική επιγραφή, που υπήρχε μέχρι την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα στην πόρτα της εισόδου, από την πλευρά της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη.
Στο σπίτι αυτό έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο Τσαρούχης. Εκεί κατοικεί η Δέσποινα Μεταξά, αδερφή της μητέρας του. Από το 1920 έως το 1925 στην οικία αυτή φιλοξενείται ο μικρός τότε Γιάννης Τσαρούχης μαζί με τον αδερφό του. Οι ζωγραφικές διακοσμήσεις στα ταβάνια και στους τοίχους του σπιτιού αυτού θα επηρεάσουν την ποιητικότητα του και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης. Οι οροφογραφίες αυτές ήταν από τις πρώτες ζωγραφικές εντυπώσεις του. Άρχισε να ενδιαφέρεται για τη ζωγραφική σε ηλικία επτά ετών. Από το 1920 -- 1925 άρχισε να ζωγραφίζει ακουαρέλες.
Εικ. 20
Εικ.20, Ο ζωγραφικός διάκοσμος στα ταβάνια και στους τοίχους της οικίας Μεταξά ενέπνευσε τον μικρό τότε Γ. Τσαρούχη
Εικ. 21
Εικ.21, Ο ζωγραφικός διάκοσμος του συγγενικού σπιτιού, στο οποίο φιλοξενείται ο μικρός τότε Γ. Τσαρούχης ήταν από τις πρώτες ζωγραφικές εντυπώσεις του
Όταν το 1926 η οικογένεια του εγκατέλειψε τον Πειραιά και πήγε να εγκατασταθεί στην Αθήνα, ο Πειραιάς τον ακολουθεί ως αδιάλειπτη και διηνεκής ανάμνηση. ( Πηγή : η εφημερίδα "Καθημερινή", Κυριακή, 5 Δεκεμβρίου, 1993) Ο ίδιος γράφει" Γεννήθηκα στο τελευταίο πάτωμα ενός σπιτιού τρίπατου στην οδό Λουκά Ράλλη και Βασιλέως Γεωργίου, στον Πειραιά, (1910). Η πρώτη εντύπωση που έχω από ζωγραφική παρατήρηση είναι η εξής: η ομοιότητα των σχημάτων και ότι μια τοιχογραφία στην εκκλησία, που παριστάνει τον Άγιο Παντελεήμονα, είναι η ίδια με το εικονισματάκι, που κρέμεται στα σίδερα του κρεβατιού μου. Αυτή δε η διαπίστωση μου φέρνει χαρά και ταραχή. Γεννήθηκα στον Πειραιά σε νεοκλασικό σπίτι. Μεγάλωσα σε δύο άλλα σπίτια, επίσης νεοκλασικά, στον Πειραιά. Δύο υπέροχα σπίτια. Μετά πήγαμε στην Αθήνα, σ' ένα σπίτι, πάλι νεοκλασικό και μετά σ' ένα άλλο του Τσίλλερ. Για μένα σπίτι είναι μόνο το νεοκλασικό. Δεν μπορώ να πω, πως μου άρεσαν απολύτως αυτά... τα σπίτια. Δεν θα ήμουν ακριβής, αν έλεγα κάτι τέτοιο. Με γοήτευαν και κάτι συγχρόνως με απωθούσε. Όταν αργότερα άρχισαν να τα γκρεμίζουν ένα ένα, τότε αισθάνθηκα, ότι ξηλώνουν τη ζωή μου. Ήταν κάτι παραπάνω από αισθητική διαμαρτυρία. Όλα αυτά τα σπίτια ήταν ένας άλλος Πειραιάς μυθικός. Τα κλασικίζοντα σπίτια των πινάκων και των σχεδίων ενώνονται με την δική μου ασήμαντη και σημαντική ζωή στον Πειραιά. Πριν καταλάβω την αξία τους, μου μίλησαν διαφορετικά". (Πηγή: "A propos des maisons neo-classiques I", Du bon usage de la confession, editions Kastaniotis 1986)
Στην αρχή του 2000, όταν αγόρασε το ερειπωμένο τότε κτίριο του Ά. Μεταξά η εταιρεία Glou, το αναστήλωσε. Η αναστήλ
ωση βασίσθηκε στο σεβασμό της αρχικής του υπόστασης και ανέδειξε τα αυθεντικά στοιχεία της αρχικής αρχιτεκτονικής του σύνθεσης. Στεγάζει δε μέχρι τον Απρίλιο του 2015 επώνυμη αλυσίδα ενδυμάτων και λειτουργεί ως καφετέρια στον υπαίθριο χώρο, η διαμόρφωση του οποίου αποτελούσε ένα από τα γνωρίσματα που χαρακτήριζαν το αστικό αυτό μέγαρο. Από τον Μάϊο όμως του 2015 το κτίριο αυτό είναι κλειστό. Οι λόγοι όμως δεν είναι γνωστοί...Τον ζωγραφικό δε διάκοσμο των παραπάνω εικόνων 20 και 21 τον φωτογράφησα τον Μάρτιο του 2015, κατά την επίσκεψη μου σε αυτό ως ασχολούμενη με την έρευνα.
Εικ.22 Εικ. 23
Εικ.22, Εικ.23, Νεοκλασικό κτίριο, επί των οδών Πραξιτέλους και Μπουμπουλίνας, πριν και μετά την αναστήλωση του. Στην περίοδο της δικτατορίας στέγασε τον πρώτο πολιτιστικό πυρήνα του Πειραιά με τον τίτλο Στοά. Η Στοά περιελάμβανε βιβλιοπωλείο και χώρο διαλέξεων. Ο σεισμός του 1981 προκάλεσε πολλές ρωγμές στο κτίριο και την πτώση ενός αγάλματος, (εικ. 22). Μετά την αναστήλωση του το κτίριο λειτουργεί ως "Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη" (εικ. 23). Στεγάζει δε το κοινωφελές πολιτιστικό " Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη", το οποίο προκηρύσσει λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και φιλοξενεί δεκάδες εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές Δημοτικών, Γυμνασίων και Λυκείων.
Εικ.24 Εικ. 25
Εικ.24, Εικ.25 Το Δημοτικό Θέατρο μετά την αναπαλαίωση "με κοινοτικούς πόρους υπό την εποπτεία της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεοτέρων και Συγχρόνων μνημείων του ΥΠ.ΠΟ". Πηγή : Ελένη Φεσσά Εμμανουήλ : "Η αρχιτεκτονική αξία του Δημοτικού θεάτρου". (Οι ανωτέρω δύο φωτογραφίες δεν έχουν ληφθεί από την προαναφερόμενη πηγή, αλλά από την Ιωάννα Τσεβά, την συγγράφουσα την ιστοσελίδα και διαχειριζόμενη αυτήν)
Η εργασία αποκαταστάσεως κτιρίου στην αρχική ή παλαιότερη του μορφή είναι αναπαλαίωση. Αναπαλαιωση δηλαδή είναι η επαναφορά οικοδομήματος, που έχει υποστεί φθορές, στην αρχική του μορφή. (Πηγή " Σχολή τεχνολογικών εφαρμογών", Βλάχου Αλεξάνδρα.)
Εικ. 26
Εικ. 26, Το Δημοτικό θέατρο φιλοξένησε δραστηριότητες όπως διαλέξεις, συναυλίες Μεγάλων Συνθετών, οπερέτες, κωμωδίες του Αριστοφάνη, κλασικά έργα Μεγάλων Δημιουργών, που σαν ψηφίδες συνθέτουν τον κοινωνικό και πολιτιστικό ιστό της πόλης και ξετυλίγουν την ιστορία της. Παρουσίασε εικαστικές εκθέσεις με πίνακες,γλυπτά, φωτογραφίες κ.ά.
Με στόχο δε την καλλιέργεια της θεατρικής παιδείας παρουσιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές. Προσέτι θα παρουσιάσει (Δεκ. 2015) και έργα καλλιτεχνών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ιστορικά ονόματα της ελληνικής τέχνης, όπως του Γιάννη Τσαρούχη κ.ά.
Εικ. 27, Εικ. 28, Στην είσοδο του Δημοτικού Θεάτρου κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού με τη νεοκλασική γραμμή και τις περίτεχνες οροφογραφίες.
Εικ. 29, H λύρα αναπόσπαστο κομμάτι της μουσικής παράδοσης και πύλη για την είσοδο των θεατρόφιλων στον θαυμαστό κόσμο του πολιτισμού
Εικ.30, Θεωρεία του Δημοτικού θεάτρου, σημείο αναφοράς της πολιτισμικής ζωής της πόλης του Πειραιά
Εικ. 31, Το Δημοτικό Θέατρο μετά την αναπαλαίωση του αναδεικνύει καλύτερα τον πολιτιστικό του ρόλο
Εικ.32 Εικ. 33
Εικ.32, Έγχρωμος πίνακας του Βασιλείου Χατζή, ζωγράφου και θαλασσογράφου, μαθητή του Λύτρα. Στον πίνακα εικονίζεται η Τερψιθέα, στο τμήμα της τότε λεωφόρου Σωκράτους, μετέπειτα Βασιλέως Κωνσταντίνου και σήμερα Ηρώων Πολυτεχνείου. O πίνακας έχει ληφθεί από το πρωτότυπο, το οποίο ανήκει στη συλλογή του Ευριπίδη Κουτλίδη. Διακρίνουμε 3 νεοκλασικά κτίρια, από τα οποία το μεσαίο είχε ανακαινισθεί στη δεκαετία του 1980, ενώ τα δύο άλλα κτίρια εκατέρωθεν έχουν ήδη κατεδαφισθεί.
Εικ. 33, Το μεσαίο αυτό κτίριο δεν κατοικείται πλέον, γιατί είχε υποστεί φθορές από τον σεισμό του 1999.
Εικ. 34 Εικ. 35
Εικ. 34, Εικ. 35, Νεοκλασικό κτίριο πριν και μετά την εκ βάθρων ανακαίνιση του. Η γνωστή οικία Στρίγγου, που σήμερα ανήκει στο "Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη".
Η προσφορά του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη" στον πολιτισμό είναι σημαντική
Εικ. 36
Εικ.36, Στο "Ίδρυμα της Αικατερίνης Λασκαρίδη" θα στεγασθεί η μεγάλη ιστορική βιβλιοθήκη, προσβάσιμη στο Κοινό. Από δε τις αρχές του 2015 θα εμπλουτισθεί και με σπάνια βιβλία, πρώτες εκδόσεις και ειδικές θεματικές συλλογές επωνύμων, που θα είναι στη διάθεση της ακαδημαϊκής κοινότητας και όλων των σπουδαστών, επιστημόνων, ερευνητών κ.λ.π.(Πηγή η ηλεκτρονική έκδοση του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη")
Εικ 37 Εικ. 38
Εικ. 37, Κτίριο του Μεσοπολέμου επί της Βασιλέως Παύλου, στην Καστέλα, πριν την ανακαίνιση
Εικ.38, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση του
Εικ. 39 Εικ. 40
Εικ.39 Κτίριο Μεσοπολέμου επί της Σχιστής πριν την ανακαίνιση
Εικ.40, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνιση, όπου φαίνεται να επικρατούν οι σύγχρονες προς την εποχή (2014) τάσεις της αρχιτεκτονικής.
Εικ. 41
Εικ.41, Ζωγραφική απεικόνιση του ανωτέρω νεοκλασικού κτιρίου
Εικ. 42 Εικ. 43
Εικ. 42, Νεοκλασικό κτίριο επί της Καλλιγά πριν την ανακαίνιση του
Εικ. 43, Το ίδιο κτίριο μετά την ανακαίνισή του, τον Απρίλιο του 2016
Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες που αφορούν τα νεοκλασικά κτίρια του Πειραιά και της Ερμούπολης (και τις οροφογραφίες), ανήκουν στον Κώστα Κορωναίο, διέπονται δε από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από το προσωπικό του αρχείο. Απαγορεύεται ρητά χρήση, προβολή ή και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου