Σαπφω η δεκατη Μουσα λυρικη ποιητρια

Σαν άνεμος μου τίναξε ο έρωτας τη σκέψη,
σαν άνεμος που σε βουνό βελανιδιές λυγάει.
Ήρθες, καλά που έκανες, που τόσο σε ζητούσα,
δρόσισες την ψυχούλα μου, που έκαιγε ο πόθος.
*****

Η Σαπφώ θεωρείται η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας. Έγραψε το έργο της στη λεσβιακή διάλεκτο. Είχε παντρευτεί τον Κερκύλα, με τον οποίο είχαν απέκτησε μία κόρη την Κλεΐδα. Σύμφωνα με περιγραφές ήταν μικρόσωμη, μελαχρινή (μικρά και μέλαινα) και χαρούμενη γυναίκα. Ήταν σύγχρονη του Αλκαίου του Πιττακού και του Σόλωνος του μεγάλου νομοθέτη που την λάτρευε.

Γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου το 630 π.Χ. και πέθανε το 570 π.Χ. Υπήρξε η διασημότερη Ελληνίδα γυναίκα, όσο ζούσε όλη η Ελλάδα την τιμούσε. Για την προσφορά της στα γράμματα και τις τέχνες υμνήθηκε από αρχαίους σοφούς. Ο Σωκράτης την ονόμαζε »η ωραία» ο Πλάτων την ύμνησε ως σοφή και δέκατη Μούσα, «Εννέα τινές φασιν τας μούσας είναι.

Γρήγορα η ώρα πέρασε, μεσάνυχτα κοντεύουν, πάει το φεγγάρι πάει κι η Πούλια βασιλέψανε-και μόνο εγώ κείτομαι δω μονάχη κι έρημη ο Έρωτας που βάσανα μοιράζει ο Έρωτας που παραμύθια πλάθει μου άρπαξε την ψυχή μου και την τράνταξε ίδια καθώς αγέρας από τα βουνά χυμάει μέσα στους δρυς φυσομανώντας.

Εγώ δε φημί Λεσβίαν Μούσαν την δεκάτην.» ο Ανακρέων ηδυμελή, ο Λουκιανός «μελιxρόν καύχημα Λεσβίων» ο Στράβων «θαυμαστόν τέρας» και ο Ιουλιανός «θηλυκό Όμηρο» και «τιμή Λεσβίων γυναικών», Ο Οράτιος αναφέρει ότι ακόμα και οι νεκροί στον κάτω κόσμο ακούν τα τραγούδια της με θαυμασμό σε ιερή σιγή. Η Σαπφώ έγραψε ερωτικά ποιήματα, ύμνους στους θεούς και τραγούδια του γάμου. Tα ποιήματα της τα μελοποιούσε και τα τραγουδούσε παίζοντας το έγχορδο μουσικό όργανο »Άρπα».

Για την Σαπφώ όλα τα πάθη, οι πόθοι, οι ζήλειες και χωρισμοί δεν είναι παρά ύμνοι στον έρωτα και στο πάθος. Η ποίησή της εκφράζει έντονο ερωτισμό και λυρισμό. Εκτός από μικρά αποσπάσματα, έχουν διασωθεί ολόκληρα μόνο ένας Ύμνος στην Αφροδίτη («Ποικιλόθρον’ αθάνατ’ Αφροδίτα»), η Ωδή «Ότωι τις έραται» και ένα αναφερόμενο στο μύθο της Ηούς (Αυγής) και του Τιθωνού, που ανακαλύφθηκε από αποκατάσταση παπύρου της Οξυρρύγχου και εκδόθηκε το 2005.

Αυτά υπάρχουν μεταφρασμένα στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Ένας θρύλος αναφέρει ότι ο Θάνατος της Σαπφούς συνέβη στην Λευκάδα. Λέγεται ότι απογοητευμένη επειδή ο αγαπημένος της Φάωνας αρνήθηκε τον έρωτά της, πήδηξε στο ακρωτήριο του Λευκάτα στη Λευκάδα στη θάλασσα και πνίγηκε. Επειδή όμως η Σαπφώ πέθανε σε ηλικία 60 περίπου ετών ο θρύλος αυτός πρέπει να θεωρηθεί υπερβολικός. Πιθανότατα πρόκειται για παρερμηνεία κάποιου ποιήματός της, όπου η Σαπφώ εξυμνεί την ομορφιά του Φάωνα. Μετά τον θάνατό της στην πατρίδα της Λέσβο έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της και στήθηκαν αγάλματά της.

Σαπφώ η Λεσβία η δέκατη ΜούσαΗ Σαπφώ ακουει τον Αλκαίο να παίζει «κιθάρα». The Walters Art Museum.

Οι Χριστιανοί συκοφάντησαν με αισχρές κατηγορίες την εθνική λυρική μας ποιήτρια που ύμνησε την ομορφιά του έρωτα. Ο Χριστιανός Τατιανός καταφερόμενος κατά των Ελλήνων αναφέρει: «Έπειτα πως δεν ντρέπεσθε, να έχετε τόσες ποιήτριες όχι για τίποτε χρήσιμο, άπειρες πόρνες; …Και η μεν Σαπφώ γύναιον πορνικόν, ερωτομανές, και την εαυτής ασέλγειαν άδει.» (Τατιανός: «Προς Έλληνας», παρ. 33-34, βλ.».] Οι ανέραστοι Άγιοι Πατέρες φόρτωσαν την γυναικεία ομοφυλοφιλία στην Ελληνίδα Σαπφώ και όχι στην Χριστιανή πόρνη την «αγία» Μαρία την Αιγυπτία. Καταδίκασαν την λυρική μας ποιήτρια γιατί ύμνησε την Ατθίδα, την Ανακτορία, την Μεγάρα, την Τελέσιππα, την Γοργώ, την Γύριννα, την Δίκα, την Κυδρώ, την Γογγύλη, την Σελήνη, όπως ύμνησε τον Άδωνι, την Αφροδίτη τα άστρα, την φεγγαρόλουστη θάλασσα, και την ασημένια Σελήνη. Με την πυρπόληση το 380 μ.Χ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, από τους Χριστανούς καταστράφηκε και το ποιητικό έργο της Σαπφούς. Κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ. υπήρχαν ακόμα ποιήματά της και διαβάζονταν στην Αίγυπτο και στην Κωνσταντινούπολη.

Η ολοκληρωτική εξαφάνιση του έργου της έγινε το 1073 μ.Χ. Τότε τα ποιήματα της Σαπφούς και του Αλκαίου κάηκαν δημόσια ….στην ιερή φωτιά από τους Χριστιανούς στην Κωνσταντινούπολη. Ο πυρπολισμός των βιβλίων της και η καταστροφή των αγαλμάτων της έγινε γιατί η Σαπφώ ήταν, ελεύθερη εκφράστρια του έρωτα και του πνεύματος, των Ολυμπίων Θεών που ήταν αντίθετα με το ανατολίτικο πνεύμα της νέας θρησκείας των καμηλιέρηδων.

Επειδή η Σαπφώ κατηγορήθηκε άδικα ότι είχε ομοφυλοφιλικές σχέσεις με τις μαθήτριές της, η λέξη του ονόματος της απέκτησε νέα σημασία και χρησιμοποιείται διεθνώς για τον χαρακτηρισμό της ομοφυλόφιλης γυναίκας.    Εδώ θα βρείτε ένα πολύ ωραίο άρθρο για την ποιήτρια

Η χρήση των λέξεων Lesbian, Lesbiac που χρησιμοποιείται από άτομα και ομάδες ομοφυλοφίλων γυναικών έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους κατοίκους ή τους καταγόμενους από την Λέσβο.

Σήμερα η Ερεσός αποτελεί την Μέκκα του γυναικείου ομοφυλοφιλικού κινήματος. Κάθε καλοκαίρι πλήθος γυναικών, συρρέουν και οργανώνουν εκδηλώσεις και συνέδρια για να διευρύνουν την γνώση τους και να απολαύσουν τον έρωτα στη πόλη που γεννήθηκε η Σαπφώ. Στη νεότερη Ποίηση η Σαπφώ επηρέασε τον λόρδο Βύρωνα, και τον Λεοπάρντι.

Την Σαπφώ υπερασπίστηκαν μεγάλοι φιλόλογοι όπως οι Βέλκερ, Κλάιν, Σρίφτ, Ρέιναχ, Βιλαμόβιτς, που προσπάθησαν να αποκαταστήσουν ηθικά την μεγάλη ποιήτρια όλων των εποχών. Ο σύγχρονος ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης που κατάγεται από την Λέσβο, περιέγραψε την Σαπφώ σαν μια «μακρινή εξαδέρφη» του με την οποία μεγάλωσαν παίζοντας «στους ίδιους κήπους, γύρω από τις ίδιες ροδιές, πάνω απ’ τις ίδιες στέρνες» και της αφιέρωσε ένα από τα μικρά του έψιλον.

Σαν άνεμος μου τίναξε ο έρωτας τη σκέψη,
σαν άνεμος που σε βουνό βελανιδιές λυγάει.
Ήρθες, καλά που έκανες, που τόσο σε ζητούσα,
δρόσισες την ψυχούλα μου, που έκαιγε ο πόθος

Κι από το γάλα πιο λευκή,
απ’ το νερό πιο δροσερή,
κι από το πέπλο το λεπτό πιο απαλή.
Από το ρόδο πιο αγνή,
απ’ το χρυσάφι πιο ακριβή,
κι από τη λύρα πιο γλυκειά, πιο μουσική.

Πάει καιρός που κάποτε σ’ αγάπησα, Ατθίδα,
μα τότε μου ‘μοιαζες μικρό κι αθώο κοριτσάκι
Συ που μαγεύεις τους θνητούς, παιδί της Αφροδίτης,
απ’ όλα το καλύτερο εσύ ‘σαι το αστέρι».

ΠΗΓΗ"https://ellasellas.wordpress.com/